SOHBET................ İKİ CEVHER: EDEP ve HAYÂ

Müslüman, edepli, görgülü, nazik, kibar, güler yüzlü olmalı, her yerde ve her zaman; “Buyurun, efendim.” demeden konuşmamalıdır! Edep, hiçbir hırsızın çalamadığı güzel bir ziynettir. Edep, insanla hayvanı ayıran farktır. Edep; güzel terbiye, iyi davranış, güzel ahlâk, hayâ, nezâket, zerâfet gibi mânâlara gelir. Hayâ, utanmak demektir.
Peygamber Efendimiz; (Evlâdınızı edepli, terbiyeli yetiştirin!) buyuruyor. Dinimiz, baştan başa edeptir. Edep, kulun kendisini Cenâb-ı Hakkın iradesine tâbi kılması, güzel ahlâk sahibi olmasıdır. Hadîs-i şerîfte; (Sizin en iyiniz, ahlâkı en güzel olandır.) buyuruldu. Her zaman her yerde edepli, hayâlı olmaya çalışmalıdır!
Hazret-i Ömer efendimiz; (Edep, ilimden önce gelir.) buyurdu. Çok heybetli olmasına rağmen, edebinden, hayâsından Resûlullahın huzurunda çok yavaş konuşurdu. Peygamber Efendimiz de, bir kimsenin yanında iki diz üzerine oturur, ona karşı saygılı olmak için mübârek dizini dikip oturmazdı. Ebû Saîd-i Hudrî hazretleri; buyurdu ki: (Resûlullahın hayâsı, bâkire İslâm kızlarının hayâsından çoktu.”
Kainatın Efendisi, Muhammed aleyhisselâm, bütün Müslümanlar için  yaptığı nasihatlerinde buyurdular ki:
(Allahü teâlâdan hayâ edin! Allahtan hayâ eden, kötü düşünceden uzak durur, midesine girenleri kontrol eder, ölümü hatırlar.)             [Tirmizî]
(Her dinin bir ahlâkı vardır. İslâmiyet’in ahlâkı da hayâdır.) 
[İbn-i Mâce]
(Hayâsız olan hep kötülük eder.)                        [İbn-i Mâce]
(Hayasız olan, emanete hıya-net eder, hâin olur, merhamet duygusu kalmaz, dinden uzaklaşır, lânete uğrar, şeytan gibi olur.)                                  [Deylemî]
(Hayâ ile iman, ikiz kardeştir. Biri giderse diğeri de gider.) 
[Ebû Nuaym]
(Mümin, ayıplamaz, lânet etmez, çirkin söz söylemez ve hayâsız değildir.)            [Tirmizî]
(Hayâ imanın nizamıdır. Bir şeyin nizamı bozulunca, parça-ları da bozulur.)         [İ.Maverdî]
(İnsan, sâlih iki komşusundan utandığı gibi, gece gündüz kendisiyle beraber olan yanındaki iki melekten de utanmalıdır!) 
[Beyhekî]
(Hayâsızın dini olmaz ve hayâsız kişi Cennete giremez.) 
[Deylemi]
04.04.2018