MAKALE - "BETERJAN"

*Evvelce yer sofrası açılırdı mâlum, ortaya üç sahan konur. Birinde yemek, birinde pilav, birinde de turşu yahut salata olur. İsteyen istediğinden kaşıklar.
*Şimdi çorba kasesini alıp, ana yemeği veriyorlar. Zeytinyağlı, arasıcak, börek, hoşaf, tatlılar... Ayrı ayrı tabaklar...
*Böyle olunca da, ne kadar tabak, o kadar deterjan.
*Bilim adamları deterjan kalıntılarına “şeytan pisliği” diyorlar. Bir yerde okudumdu, 17 saat su akıtmış arındıramamışlar. Deterjan dediğin şey bünyeden de ihraç edilemiyor.
*Bilmem kaç karbonlu yapı kırıldığında ortaya alkil ve benzen çıkıyor. Alkil hücre çoğalması yapıyor, benzen oksijeni bitiriyor. Yani kanser için münbit bir zemin hazırlıyor.
*Neredeyse her evde bir kanserlimiz oldu.
*Daha ziyade meme, rahim, prostat, kolon ve cilt kanserleri yayılıyor. Niye? Çünkü daha beyaz, bembeyaz çamaşırlar vaad eden firmalar size felâket sunuyor.
*Güya hasta olmamak için temizlik yaparız, ama aksi oluyor.
*Deterjanla temizlik temizlik değil, içimizi dışımızı kirletiyor.
*Akvaryum alırken satıcı size ikazda bulunur. “Camları temizleyin ama, deterjanla asla!” Dinlemezseniz balıklarınız...
*Lağım suyunu bile ilk hâline çevirmek mümkün, lakin deterjanlı su, arıtma sistemlerine gülüp geçiyor.
*40 yıl evvel İzmir körfezinde 200 çeşit balık yaşarmış, bugün sadece 2 çeşit kalmış.
*Eskiden bulaşıkta, çamaşırda zeytinyağlı yeşil sabun kullanılır, taşlar, tahtalar mayi sabunla ovalanırdı. Saçlar sabunla yıkanır, kille ovalanır, sirkeli suyla durulanırdı.
*Tanışılan ilk kimyasal çivit, sonra fay ve pop girdi hayatımıza...
*Deterjansız yaşamak da mümkün. Şimdi hemen gidiyorsunuz mutfağa krem ve sıvı deterjanları imha ediyorsunuz. (Sakın çöpe atmayın, ne suya değsin ne toprağa.) Banyodan şampuanları kaldırıyoruz bu arada. Aman diyim arabanızı bile yıkamayın onlarla. Bu saatten sonra küle, kile rücu edebilir miyiz bilmem ama; sabun, sirke, boraks ve soda gibi esaslı temizleyicileri deneyebiliriz pekâlâ...
*Biliyorum bu makale kimseye tesir etmedi gibi. Önce bunu yazan yazdıklarını tatbik edecek ki... Ondan sonra!..

Ethem Mahmut Ziya (TÜRKİYE GAZETESİ 16.02.2013)