TARİH - OSMANLI DEVLETİ'NİN BATIRILIŞI (1)

İttihat ve Terakki Cemiyeti, Sultan Hamid devrinin sıkı, an’aneci ve dindar hayatından sıkılanlarca kuruldu. Bir yanda İngiltere ve Fransa, öte yanda Almanya’yı arkasına aldı. Hürriyet, eşitlik, vatan, millet edebiyatı sloganlaştırıldı.

1908’de Rumeli’deki İttihatçı subaylar, “İngiltere Kralı ile Rus Çarı Reval’de Rumeli’yi paylaştı” yaygarasıyla dağa çıktı. Kumandanlarını vurdular. İhtilâl büyüdü. 23 Temmuz 1908’de Meşrutiyet ilan edildi. Meclis toplandı. İttihatçılar mecliste çoğunluk elde etti.

Sansür kaldırıldı. Sultan Hamid aleyhinde neşriyat başladı.

Darbe Alman yanlısıydı. Padişah, zorla alınmış fetva ile tahttan indirildi. Ailesinden bazıları ile Selânik’e sürgün edildi.Yıldız Sarayı, yağma edildi. Sultan Reşad tahta çıkarıldı; ama bütün salahiyetleri budanarak.

Rol modeli olan Masonlar gibi cemiyetin her sınıftan adamı vardı. Ateistten (Abdullah Cevdet), “İslâmcı”ya (Akif); milliyetçiden (Ziya Gökalp), dönmeye (Cavid) varıncaya kadar geniş bir kitleyi kucaklamayı becerdi. Talat Paşa gibi her gece içeni de vardı; Enver Paşa gibi namazını, orucunu bırakmayanı da... Kendilerince bir vatanseverlik ve dürüstlük anlayışına sahiptiler. Ama hepsinde ortak olan nokta komitacılıktı: Muhaliflerini kiralık katillerle susturdular.

Bulgaristan istiklâlini ilan etti; Avusturya, Bosna-Hersek’i ilhak etti (1908). İtalya, Libya’ya çıktı (1911). Balkan milletleri birleşip Osmanlı Devleti’ne saldırdı. Bütün Rumeli kaybedildi (1912).

Alman dostlara yardım için Cihan Harbi’ne girildi. Kıbrıs, Mısır elden çıktı. Türk tarihinin en büyük felâketi yaşandı. Kafkas cephesinde onbinlerce asker donarak öldü.

Meclis kapatıldı. Gazetelere sansür kondu. Bâbıâli’yi basıp darbe yaptılar. Memleket Alman müstemlekesi hâline geldi. Kıtlık çıktı. Halk süpürge tohumundan ekmek yerken, İttihatçılar ve sempatizanları, vagon ticareti ve karaborsacılık sayesinde zengin oldu.

(Devamı yarın)