Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretleri, Allahü teâlânın aşkı ile dolmuş evliyânın büyüklerindendir. 1207’de Belh şehrinde doğup, 17 Aralık 1273’te Konya’da vefât etti. Babası Behâeddîn-i Veled de, büyük âlim ve velî idi. Daha çocuk iken babasının kalbindeki feyz-lere kavuştu. Babası ile Hicaz’a, sonra Şam’a, oradan da Konya’ya geldi. Önce babasının halîfesi seyyid Burhaneddin Tirmüzî’den 9 sene feyz aldı. Sonra, Şemseddîn-i Tebrizî onu yetiştirdi. Celâleddîn-i Rûmî, ney ve dümbelek çalmadı, dönmedi, raks etmedi. Bunları, sonra gelen cahiller uydurdu. Divanında 30 bin, Mesnevîsinde 47 bin beyit vardır. Mesnevîsini nazım şeklinde yazarak, düşmanların değiştirmesine imkân bırakmamıştır. Pek çok menkıbesi vardır.

Mevlânâ hazretleri ahiret hayatını anlatırken; “Toprağa ekilen hangi tohum toprağın yüzüne canlı olarak çıkmamıştır?” diyerek, toprağa gömülen insanların tekrar canlanacaklarına işaret etmiştir.

Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’den

Sükût eyledim, “kahrı var” dediler.
Biraz söyledim, “zehri var” dediler.

Sustum, “kahrından susuyor” dediler.
Biraz konuştum, “zehrini kusuyor” dediler.

1908'de Doğu Türkistan'ın Kaşgar vilâyetine bağlı, Yenihisar kazasında doğdu. Memleketinde tahsilini tamamladıktan sonra 1947’de Doğu Türkistan Hükûmeti Genel Sekreteri oldu. Bir seneden fazla bu vazifede kaldı. Bu süre zarfında; milliyetçi, antiemperyalist ve antikomünist politika uygulamalarının rehberi oldu.

1949’da Komünist Çin’in, Doğu Türkistan'ı işgalinden sonra Hindistan'a iltica etti. Bilâhare Türkiye'ye gelip yerleşti  ve İstanbul'da, “Doğu Türkistan Göçmenler Derneği”ni kurdu. Doğu Türkistan'ın Sesi Dergisi'ni çıkardı. Ömrü, mücadelelerle geçti. 17 Aralık 1995’te İstanbul’da vefât etti.