TARİH - HİCAZ DEMİRYOLU

Yapımına 1901 yılında Sultan II. Abdülhamid Hânın büyük gayretleri ile başlanan Hicaz Demiryolunda ilk tren seferi, 27 Ağustos 1908 Perşembe günü, İstanbul’dan gelen misafirlerle beraber, Şam şehrinden Medine-i Münevvere istikametine yapıldı. Trende, devlet adamlarından müteşekkil kalabalık bir heyetten başka, yerli ve yabancı pek çok gazeteci bulunuyordu. Özel trenin bir büyük salon-vagonu, bir lokantası, bir mescid vagonu ve üç de yolcu vagonu vardı. Trenin sürati 40-60 km arasındaydı.  Tren yalnızca iki şey için duruyordu: İkmal ve namaz... Tren, 30 Ağustos 1908 Pazar günü öğleden sonra saat 2 sıralarında Medine-i Münevvere’ye vardı.

Medine istasyonu yapılırken, Hazret-i Peygamber’in ruhaniyetinin rahatsız olmaması için, trenler Medine istasyonuna yaklaştıkları zaman gürültü çıkmasın diye tekerleklerine keçe sarılırdı.

Hicaz Demiryolu hattı 1908 yılında açıldıktan sonra, Hayfa ile Şam arasında her gün, Şam ile Medine arasında haftada üç gün karşılıklı yolcu ve ticarî eşya katarları çalışmaya başladı. Böylece  deve sırtında 40 günde alınan Şam-Medine arası, 72 saate indi. Hareket saatleri namaz vaktine göre ayarlanıyordu. Osmanlı Devleti ve halife çok büyük bir prestij kazandı. Müslümanların kendine güveni tazelendi. Eşya sevkiyatı sebebiyle hattın geçtiği yerler iktisadî olarak canlandı. Bu arada bazı tâli hatlar yapılarak hattın uzunluğu 1900 kilometreye çıktı.

İngiliz ve Fransızlar hattın inşasından fevkalade rahatsızdı. Cihan Harbi’nde Hicaz Demiryolu asker sevkiyatı için kullanıldı. Suriye cephesinin çöküşü üzerine, İngilizler, hattı bombalayarak sabote etti. Hatta meşhur casus Lawrence (Arapların tabiriyle El-Aurans) bedevî eşkıyasına ray ve travers başına bir altın vererek, hattın Maan’dan Medine’ye kadar olan kısmını kullanılamaz hâle getirdi. Demiryolu hattı bugün Suriye ve Ürdün’de hâlâ kullanılmaktadır.

Şimdi, bu yolun tekrar onarılması için çalışmalar yapılıyor.