Untitled Document

TARİH...................... ALTIN MAKAS: SANSÜR

Sansür, değer biçmek mânâsına Latince censere’den gelir. Eski Roma’da umumî ahlâk ve adâbı kontrol eden sansürler vardı.  Tanzimat devrinde Sadrazam Âli Paşa’nın otoriter hükümeti zamanında Fransa ve Mısır’a kaçan hükümet aleyhtarı Jön Türkler onlarca gazete neşrederek fikirlerini yaymaya çalıştılar. 1878 Osmanlı-Rus Harbi’nden sonra, sansür heyetleri kuruldu; dine, umumî ahlâk ve âdâba aykırı, cemiyeti korkutucu haberler neşredilmesi yasaklandı. Gazetelerin Avrupalı devletlere ve sefirlerine hürmetkâr davranması, hususî bir ikaz olmadıkça ecnebi hükümetlerin politikalarını tenkit etmemesi, Müslümanlığı yüceltirken, ötekileri aşağılamaması istenirdi. Batı emperyalizmi altında yaşayan Müslüman halklara da ayaklanma değil, İslâmiyete sarılma istikametinde neşriyat yapılırdı. Avrupa’nın gücünü ve Osmanlı ülkesi üzerindeki emellerini iyi bildiği için, Sultan II. Abdülhamid, içeride yeknesak bir medya kurup, dışarıdan gelen tecavüzlere mukavemet etmeyi strateji hâline getirmişti. O zamanın sansür heyetleri, faziletli ve ilim sahibi şahıslardan teşekkül ederdi. Buna rağmen Sultan Hamid, devri, çok gazetenin neşredildiği ve okuyucuların arttığı bir devirdir. 500 binlik İstanbul şehrinde tirajı 30 bine varan gazeteler vardı. 23 Temmuz 1908’de Meşrutiyet ilân edilip sansür kalkınca, gazeteler her gün Sultan Hamid ve eski devir aleyhinde doğru-yanlış neşriyat yaptılar.
Cumhuriyet ilân edildikten sonra, ise İstanbul’da 4,  Ankara’da 1 gazeteye izin verildi. O zamana kadar gazetelerin şerrinden dolayı İstanbul’a gitmekten çekinen Reisicumhur, 8 sene sonra ilk defa 1927’de İstanbul’a gelebildi. 1939’de sadece 5 gazete vardır: Cumhuriyet, Ulus, Akşam, Yeni Sabah, Tan. Hâlbuki 1867-1878 arasında sadece İstanbul’da 113 gazete ve mecmua vardı. 1931 basın kanunu, hükümete sansür salahiyeti tanıdı. Siyasî tenkit yanında, dinî ve millî yazılar da yasaklandı. 1926-1950 arası, basının sıkı bir sansüre tâbi tutulduğu, eldeki birkaç gazete ve mecmuanın da olur-olmaz sebeplerle ve bir telefon emriyle aylarca veya müddetsiz kapatıldığı bir devirdir. İttihatçıların sansürü yanında, Devr-i Hamidî sansürü, komik kalmıştır. Tek Parti devrinde, iktidarın sözcüsü Cumhuriyet gazetesi bile zaman zaman kapanmaktan kurtulamamıştır.                TÜRKİYE GAZETESİ         10.10.2016



Erkek: Şinasi - Kız: Şefkat - Yemek: Ezogelin çorbası, Taze fasulye, Komposto.



Featured Image 01